Czym jest regulamin portalu (sklepu) internetowego?
Regulamin portalu (sklepu) internetowego to swoista umowa ramowa z użytkownikiem określająca ustalone przez jedną ze stron ogólne zasady funkcjonowania portalu oraz wzajemne prawa i obowiązki stron. Jest to umowa, która dla swojej ważności nie wymaga przeprowadzenia negocjacji z użytkownikiem. Istotą regulaminu jest jego odgórny charakter – użytkownik portalu albo akceptuje narzucone mu warunki, albo nie. Regulamin kształtuje prawa i obowiązki stron zawartej na jego podstawie umowy. Twórca regulaminu zamieszcza w nim nie tylko takie postanowienia, które realizują jego interesy, lecz również takie, które wymagane są ze względu na przedmiot nim objęty. Z tego względu tak ważne jest, by postanowienia regulaminów portali internetowych odpowiadały przede wszystkim prawu i dobrym obyczajom oraz nie były sprzeczne z interesami konsumenta.
Nie ulega wątpliwości, że twórca regulaminu portalu (sklepu) internetowego powinien mieć możliwość wprowadzania zmian jego postanowień. Można powiedzieć, iż to w jego interesie leży, by regulamin był aktualny i dostosowany do otoczenia prawnego oraz profilu prowadzonej działalności. Typowymi przykładami konieczności wprowadzenia odpowiednich modyfikacji w postanowieniach regulaminowych są istotne zmiany w zakresie prowadzonej przez przedsiębiorcę internetowego działalności, gdy wprowadzane są nowe usługi, udogodnienia związane z zawiązywaniem i rozwiązywaniem umowy, nowe metody płatności czy sposoby dostawy. Zmiana regulaminu może być także podyktowana aktualizacją danych podmiotowych prowadzącego portal – jego nazwy, adresu siedziby, formy prawnej. Oprócz tego, modyfikacje w regulaminie wymuszane są na jego twórcy przez zmieniające się prawo, które w dobie społeczeństwa informacyjnego - ze względu na postęp technologiczny, często się zmienia.
Zmiana regulaminu portalu (sklepu) internetowego jest więc czasami wręcz konieczna.
W jaki sposób zmienić regulamin?
Gdy regulamin portalu (sklepu) internetowego kształtuje relacje z konsumentami, wówczas może być zmieniony jedynie w sytuacji, gdy jego twórca wprowadził do jego treści klauzulę modyfikacyjną, a nadto wskazał przyczyny zmiany. Co ważne, nie każda okoliczność uznana będzie za wystarczającą dla zmodyfikowania postanowień regulaminowych. Zmiany w regulaminie nastąpić mogą jedynie z ważnych przyczyn, które muszą być wyraźnie wskazane w punkcie regulaminu odnoszącym się do wprowadzanych zmian. Należy zwrócić uwagę, iż zarówno istnienie jak i ważność przyczyn są przesłankami ocennymi i uznaniowymi, dlatego też postanowienia dotyczące zmiany regulaminu zawsze niosą ze sobą ryzyko uznania ich
za niedozwolone. W obrocie konsumenckim klauzula modyfikacyjna podlega kontroli na podstawie art. 385(1) i n. Kodeksu Cywilnego, zwłaszcza w związku z art. 385(3) pkt 10, 19 i 20 Kodeksu Cywilnego, zawierającym tak zwaną szarą listę klauzul niedozwolonych.
W świetle tych przepisów, w razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które w szczególności uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie, przewidują wyłącznie dla kontrahenta konsumenta jednostronne uprawnienie do zmiany, bez ważnych przyczyn, istotnych cech świadczenia lub przewidują uprawnienie kontrahenta konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy.
Prowadzący portal (sklep) internetowy powinien zapewnić użytkownikom odpowiedni czas na zapoznanie się z planowanymi zmianami regulaminu oraz na podjęcie decyzji, czy akceptują oni nowe warunki korzystania z portalu. Należy pamiętać, że zmiany nie mogą wejść w życie z chwilą ich opublikowania, a użytkownicy nie mogą być zobligowani do nieustannego sprawdzania czy regulamin nie zmienił się. Zgodnie bowiem z dyspozycją art. 384 Kodeksu Cywilnego „ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy. Jeżeli jedna ze stron posługuje się wzorcem umowy w postaci elektronicznej, powinna udostępnić go drugiej stronie przed zawarciem umowy w taki sposób, aby mogła ona wzorzec ten przechowywać i odtwarzać w zwykłym toku czynności." Z kolei art. 384(1) Kodeksu Cywilnego stanowi, iż „wzorzec wydany w czasie trwania stosunku umownego o charakterze ciągłym wiąże drugą stronę, jeżeli zostały zachowane wymagania określone w art. 384, a strona nie wypowiedziała umowy w najbliższym terminie wypowiedzenia."
Jak powiadomić o zmianach?
Żeby zmienić regulamin bez naruszenia prawa przyjmuje się, że użytkownik musi zostać poinformowany o planowanych zmianach i dacie ich wejścia w życie w jasny i nie budzący wątpliwości sposób. Najlepszym sposobem dokonania zmiany jest umieszczenie na stronie głównej portalu (sklepu) internetowego komunikatu o zmianie wraz z zestawieniem zmian poszczególnych postanowień regulaminowych i utrzymanie tej wiadomości na stronie głównej portalu (sklepu) internetowego przez pewien okres. Dodatkowo o planowanych zmianach należy indywidualnie poinformować użytkowników posiadających konto na portalu poprzez przesłanie do nich wiadomości na adres poczty elektronicznej podany w formularzu rejestracyjnym.
Zmiany w regulaminie a rejestr klauzul niedozwolonych
Zmiany regulaminów portali (sklepów) internetowych przysparzają ich twórcom znaczne trudności, o czym świadczyć może liczba związanych z tą kwestią postanowień w rejestrze klauzul niedozwolonych. Rejestr klauzul niedozwolonych publikowany jest na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Pojawiające się w regulaminach klauzule abuzywne mają różną postać, do najpopularniejszych należą jednak:
1. „Dokonywanie zakupów w naszym sklepie oznacza akceptację Regulaminu. Zastrzegamy sobie prawo do wprowadzenia zmian w Regulaminie sklepu bez obowiązku powiadamiania o tym Użytkowników",
2. „Wszelkie zmiany wchodzą w życie z chwilą ich opublikowania (zamieszczenia) w sklepie internetowym, w związku z czym klient jest zobowiązany do bieżącej weryfikacji jego postanowień",
3. „Każda zmiana Regulaminu wchodzi w życie od dnia udostępnienia ujednoliconego tekstu na stronie www",
4. „Sklep zastrzega sobie możliwość zmiany regulaminu bez wcześniejszego poinformowania o tym fakcie zarejestrowanych w serwisie Klientów. Wszelkie zmiany obowiązują od daty opublikowania ich na stronie www".
Zaznaczyć należy, iż aby uznać projektowane postanowienia regulaminowe za niedozwolone nie wymaga się by odpowiadały one brzmieniu klauzul już zidentyfikowanych i wpisanych do rejestru jako klauzule abuzywne. Wystarczy aby ich cel i znaczenie były identyczne lub zbliżone do postanowienia zabronionego.
