Z najnowszych badań opinii społecznej wynika, że ponad połowa Polaków regularnie robi zakupy przez Internet. Oferta sklepów internetowych stale się powiększa, co sprawia, że coraz więcej osób wybiera zakupy online, jako tańsze, wygodniejsze i umożliwiające dostęp do bogatszego asortymentu. W wirtualnym świecie można kupić prawie wszystko – odzież, wyposażenie domowe, produkty spożywcze, itp. A co z alkoholem? Jego sprzedaż przez Internet budzi duże wątpliwości m.in. z punktu widzenia legalności takiego rozwiązania.
Tylko w określonych punktach
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi stanowi, że handel detaliczny napojami alkoholowymi zawierającymi powyżej 4,5% zawartości alkoholu, z wyjątkiem piwa, przeznaczonymi do spożycia poza miejscem sprzedaży, prowadzony jest wyłącznie w punktach przez które należy rozumieć sklepy branżowe, wydzielone stoiska w samoobsługowych placówkach handlowych oraz pozostałe placówki, w których prowadzona jest bezpośrednia sprzedaż napojów alkoholowych.
Z powyższego wynika zatem, że handel napojami alkoholowymi, z wyjątkiem tych, które zawierają mniej niż 4,5% alkoholu oraz piwa, może być prowadzony jedynie w wymienionych punktach, co wyklucza możliwość sprzedawania ich online.
Co z alkoholami niskoprocentowymi?
Skoro powyższa reguła dotyczy wyłącznie napojów zawierających więcej niż 4,5% alkoholu, czy zatem możliwa jest sprzedaż internetowa alkoholi niskoprocentowych i piwa? Odpowiedź na to pytanie również powinna być negatywna. Zgodnie z powołaną wyżej ustawą, sprzedaż alkoholu – w tym napojów alkoholowych zawierających mniej niż 4,5% zawartości alkoholu oraz piwa – może odbywać się wyłącznie w miejscach wskazanych przez przedsiębiorcę i wymienionych w zezwoleniu na sprzedaż. Oznacza to, że miejsce, w którym będzie się odbywać handel alkoholami musi zostać z góry określone przez samego sprzedawcę.
Powyższe stanowisko potwierdzają m.in. sądy, które w licznych orzeczeniach wskazują, że ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ma na celu jak najpełniejsze ograniczenie dostępu do alkoholu, dlatego zawarte w niej zakazy należy traktować rozszerzająco. Co więcej, zdaniem sądów, sprzedaż w innych miejscach niż w punktach sprzedaży oraz miejscach prowadzenia działalności gospodarczej, jest niedozwolona, zaś sprzedaż online charakteryzuje się tym, że do transakcji dochodzi w miejscu odbioru towaru, nie zaś w siedzibie sprzedawcy. Orzekł tak m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 kwietnia 2016 roku, sygn. II GSK 2566/14, w którym podkreślił, że zawarte we wskazanej wyżej ustawie wyliczenie miejsc sprzedaży detalicznej alkoholu jest wyczerpujące, zatem w inny sposób i w innych miejscach prowadzić sprzedaży alkoholu nie wolno.
Liczne problemy praktyczne
Sprzedaż alkoholu online – nawet w przypadku uznania jej za dozwoloną – mogłaby przysparzać także innych problemów, w szczególności związanych z weryfikacją pełnoletności i trzeźwości klienta. Warto bowiem pamiętać, że sprzedaż alkoholu osobom do lat 18 oraz osobom, których zachowanie wskazuje, że znajdują się w stanie nietrzeźwości, jest zabroniona. Sprzedawca, a w przypadku sprzedaży internetowej – osoba dostarczająca towar – byłaby zatem zobowiązana do sprawdzenia, czy kupujący jest pełnoletni i trzeźwy, co jak wiadomo przez Internet nie jest możliwe do zrealizowania
Co więcej, sprzedawanie napojów alkoholowych przez Internet, może być niekiedy uznawane za reklamę i promocję alkoholu, która w Polsce jest zakazana. Zakaz ten podlega licznym wyłączeniom, m.in. w odniesieniu do piwa, jednakże jego naruszenie jest zagrożone grzywną w wysokości od 10 000 do 500 000 złotych.
Konsekwencje prawne
Jak wskazano powyżej, ustawa o wychowaniu w trzeźwości nie wskazuje wprost, że sprzedaż alkoholu online jest zakazana, jednakże wniosek ten można wyprowadzić z treści jej przepisów. Konieczne jest zatem wskazanie, że naruszenie zakazu handlu napojami alkoholowymi może skutkować negatywnymi konsekwencjami trojakiego rodzaju.
Po pierwsze, możliwe jest cofnięcie zezwolenia na sprzedaż alkoholu udzielonego sprzedawcy. Po drugie, przedsiębiorca sprzedający napoje alkoholowe, kiedy jest to zabronione, albo bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom, podlega grzywnie. Po trzecie, istnieje również prawdopodobieństwo orzeczenia przez sąd wobec sprzedawcy zakazu prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży lub podawania alkoholu.