Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta uprawnia konsumenta do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa w terminie 14 dni, bez podawania przyczyny odstąpienia oraz bez ponoszenia kosztów, z wyjątkiem kosztów określonych w ustawie. Prawo zwrotu towaru zakupionego przez Internet trwale ugruntowało się w świadomości konsumentów, dlatego warto poszukać odpowiedzi na pytanie, czy prawem tym objęta jest także internetowa sprzedaż środków spożywczych.
Jedzenie online
Jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się segmentów rynku e-commerce jest sprzedaż artykułów spożywczych oraz gotowych posiłków przez Internet. Na potrzeby wpisu „jedzenie online” można podzielić na:
- internetową sprzedaż artykułów spożywczych prowadzoną przez supermarkety,
- internetowe przyjmowanie zamówień na przygotowanie gotowego posiłku:
- wybranego z menu restauracji,
- uwzględniającego specyficzne wymogi zamawiającego np. dostosowanego posiłku do diety zamawiającego.
Analizy przedstawionego zagadnienia należy dokonać w oparciu o art. 38 ust. 1,3,4 i 5 ustawy o prawach konsumenta, który stanowi co następuje:
„Prawo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość nie przysługuje konsumentowi w odniesieniu do umów:
- 1) o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy;
- 2) (…)
- 3) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb;
- 4) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia;
- 5) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
- 6) (…)”
Zakupy z supermarketu
W przypadku artykułów spożywczych zakupionych w sklepie internetowym supermarketu odpowiedź na pytanie o możliwość zwrotu zakupionego towaru nie jest jednoznaczna. Odstąpienie od umowy i zwrot zamówionego towaru zależeć będzie bowiem od rodzaju zamówionego artykułu spożywczego. Bez wątpienia niemożliwy okaże się zwrot artykułów szybko psujących się oraz w zapieczętowanych opakowaniach – jeśli zostały otwarte.
Internetowe zamówienie z restauracji
Odstąpienie od internetowego zamówienia na przygotowanie posiłku wybranego z menu restauracji, czyli ze standardowej oferty restauratora, nie będzie możliwe, ponieważ przedmiotem zamówienia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu i mająca krótki termin przydatności do spożycia. Niewątpliwie, konsumentowi nie będzie przysługiwało prawo do zwrotu przygotowanego dla niego posiłku z uwagi art. 38 ust. 5 ustawy o prawach konsumenta, to jest z uwagi na fakt, iż przedmiotem zamówienia był posiłek dostarczony w zapieczętowanym opakowaniu. Otwarcie opakowania z jedzeniem spowoduje, że ze względów higienicznych, a także z uwagi na ochronę zdrowia, niemożliwa stanie się powtórna sprzedaż i późniejsza konsumpcja przygotowanego dania. Należy wskazać, że dla pozbawienia konsumenta prawa odstąpienia od umowy wystarczy ziszczenie się/wykazanie jednej z powyżej wskazanych przesłanek.
Danie na zamówienie
To chyba najprężniej rozwijający się sektor e-jedzenia. W tym przypadku odstąpienie od złożonego zamówienia będzie niemożliwe z uwagi na co najmniej 3 podstawy. Po pierwsze, podobnie jak przy internetowym zamówieniu posiłku wybranego z menu restauracji, będziemy mieć do czynienia z daniem ulegającym szybkiemu zepsuciu, nadto mającym krótki termin przydatności do spożycia. Po drugie, danie to zostanie dostarczone w zapieczętowanym opakowaniu. Po trzecie – i w tym przypadku najważniejsze – przedmiotem zamówienia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb. Ponownie należy wskazać, że dla pozbawienia konsumenta prawa odstąpienia od umowy wystarczy ziszczenie się/wykazanie jednej z powyżej wskazanych przesłanek.
Pamięć należy, iż w przypadku internetowego zamówienia na przygotowanie gotowego posiłku, niemożliwe okaże się odstąpienie od umowy i zwrot przygotowanego dania, w sytuacji, w której restaurator przed rozpoczęciem świadczenia usługi poinformuje konsumenta, iż po przygotowaniu posiłku konsument straci prawo odstąpienia od umowy.
Jedzenie do domu
Należy zwrócić uwagę, że w każdym z wymienionych wyżej przypadków to zazwyczaj restaurator/sklep dostarcza zamówione artykuły spożywcze oraz gotowe posiłki do konsumenta. Zastanowić się zatem należy, czy stosowanie ustawy o prawach konsumenta do jedzenia online nie jest całkowicie wyłączone z uwagi na art. 3 ust. 1 pkt. 3 ustawy, który stanowi, iż: „przepisów ustawy nie stosuje się do umów zawieranych z przedsiębiorcą dokonującym częstych i regularnych objazdów, podczas których przedsiębiorca dostarcza środki spożywcze, napoje i inne artykuły, przeznaczone do bieżącego spożycia w gospodarstwach domowych, do miejsca zamieszkania, pobytu lub pracy konsumenta”. Przywołany przepis wprawdzie dotyczy sprzedaży artykułów spożywczych i gotowych posiłków, ale tylko w ramach tzw. sprzedaży obwoźnej, zatem w moim przekonaniu nie dotyczy internetowych zamówień artykułów spożywczych i gotowych posiłków, o których mowa w niniejszym artykule.
