O niskim poziomie cyfryzacji polskiej służby zdrowia nie trzeba nikogo przekonywać. O ile prywatne placówki wprowadzają takie usługi on-line jak rejestracja, czy przeglądanie historii choroby pacjenta, o tyle publiczna służba zdrowia z informatyzacją jest na bakier. Z raportu „E-zdrowie oczami Polaków” wynika, że 65,2 % obywateli uważa system e-zdrowia za słabo lub bardzo słabo rozwinięty.
RODO czyli rozporządzenie ogólne o ochronie danych osobowych - dowiedz się więcej!
Nowelizacja ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (dalej: „u.s.i.o.z.”) wprowadzona ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw ma na celu doprecyzowanie, ale również częściowo stworzenie ram prawnych niezbędnych do wdrożenia rozwiązań w zakresie systemu informacji w ochronie zdrowia. Nowelizacja doprecyzowuje również niektóre z dotychczas obowiązujących przepisów dotyczących e-rozwiązań w służbie zdrowia.
Planowane rozwiązania zapowiadają prawdziwą e-rewolucję w polskiej służbie zdrowia. Jedną z ważniejszych zmian jest rezygnacja z wersji papierowej dokumentacji medycznej, recept i skierowań na rzecz wersji elektronicznej. Obowiązkowe przejście na ww. elektroniczne rozwiązania nie nastąpi jednak natychmiast. Ustawodawca zezwolił bowiem na praktykowanie recept, skierowań i dokumentacji medycznej w formie papierowej jeszcze przez najbliższych kilkanaście miesięcy.
1) E-recepty
Elektroniczne recepty to kluczowa e-usługa, której wdrożenie przewidziano w ramach procesu informatyzacji ochrony zdrowia. Zgodnie z nowelizacja, recepty mogą być wystawiane w postaci papierowej do dnia 31 grudnia 2019 r. A zatem, od 1 stycznia 2020 r. recepty w postaci elektronicznej będą obowiązkowe. Opierając się na pozytywnych doświadczeniach państw, które wprowadziły e-recepty (np. Chorwacja, Estonia, Szwecja, Dania), Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (dalej: „CSIOZ”) przewiduje wiele korzyści dla wszystkich podmiotów uczestniczących w ich wystawianiu.
Na stronie internetowej CSIOZ (https://www.csioz.gov.pl/projekty/realizowane/projekt-p1/) szczegółowo wypunktowane zostały następujące korzyści:
a) dla pacjenta:
- Zniwelowanie problemu nieczytelności recept, który w chwili obecnej oznacza często ponowny kontakt pacjenta z lekarzem, który wystawił nieczytelną receptę.
- Oszczędność czasu. Brak konieczności ponownej wizyty u lekarza w celu poprawy czytelności recepty.
- Zwiększone bezpieczeństwo. Ograniczona do minimum możliwość wydania nieprawidłowego (innego niż przepisanego) leku.
- Możliwość zrealizowania każdego leku w innej aptece bez konieczności otrzymywania odpisu recepty i oczekiwania na lek.
- Jasne i zwięzłe informacje dotyczące dawkowania. Pacjent każdorazowo otrzyma „Informację o recepcie”, w której zawarta będzie m.in. informacja o dawkowaniu.
- Dostęp do wszystkich wystawionych pacjentowi recept zarówno przez personel medyczny jak i pacjenta wraz z dokumentami ich realizacji oraz dawkowaniem, zwiększy bezpieczeństwo i jakość leczenia. Ograniczanie ryzyka wypisania leków o niepożądanej interakcji substancji czynnych.
- Możliwość lepszej koordynacji procesu leczenia poprzez dostęp lekarza do wszystkich recept wystawionych pacjentowi oraz dokumentów ich realizacji - po uprzednim uzyskaniu zgody od pacjenta.
- Usprawnienie opieki nad pacjentami przewlekle chorymi. Wprowadzenie e-Recepty sprawia, że pacjent nie musi się fatygować aby odebrać dokument. Oznacza to znaczne usprawnienie prowadzenia pacjentów przewlekle chorych.
b) dla uprawnionego pracownika medycznego:
- Znaczne zmniejszenie ogólnie rozumianego kosztu wystawiania dokumentu. Z powdrożeniowych doświadczeń Danii wynika, że dzięki uruchomieniu e-Recepty oraz wyników badań laboratoryjnych udało się „zaoszczędzić” pojedynczemu lekarzowi 30 minut dziennie. Skrócenie czasu wynika z elektronicznego sposobu wypisywania recepty oraz udostępnienia w systemie rejestru leków. W ramach funkcjonalności e-Recepty wdrażanych w Polsce lekarz dodatkowo otrzyma dostęp do listy leków refundowanych. Dostępność obu informacji w jednym miejscu znacznie ułatwi pracę lekarzowi.
- Zmniejszenie kosztów związanych z wystawianiem recept w postaci papierowej (papier, tonery).
c) dla realizującego receptę:
- Pełna czytelność i wiarygodność recepty.
- Uproszczenie procesu realizacji recepty. Po odczytaniu kodu recepty (pakietu recept) farmaceuta pobiera z systemu centralnego receptę do swojego systemu w celu jej realizacji.
d) dla systemu opieki zdrowotnej:
- Uszczelnienie systemu recept i obiegu leków - kwestia szczególnie istotna z uwagi na koszt społeczny.
- Uzyskanie ścisłej kontroli nad obrotem lekami refundowanymi.
- Bieżący dostęp do informacji o wydanych lekach zamiennych (tańsze odpowiedniki).
- Możliwość powiązania leków z epidemiologią – pośrednie odzwierciedlenie trendów i stanu zdrowia Polaków.
2) E-skierowania
Oprócz e-recept, przewidziane zostało również wprowadzenie elektronicznych skierowań. W wersji papierowej mogą być wystawiane tylko do dnia 31 grudnia 2020 r. Umożliwiając jednoczesne rejestrowanie się do specjalistów w różnych placówkach służby zdrowia, e-skierowania mają uporządkować i jednocześnie zmniejszyć kolejki do lekarzy.
3) E-dokumentacja medyczna
Nowelizacja doprecyzowała definicję elektronicznej dokumentacji medycznej (w skrócie EDM). EDM obejmuje dokumenty wytworzone w postaci elektronicznej opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP (art. 2 pkt 6 u.s.i.o.z.):
a) umożliwiające usługobiorcy uzyskanie od usługodawcy świadczenia opieki zdrowotnej określonego rodzaju, z wyłączeniem zleceń na wyroby medyczne (np. receptę, skierowanie, zlecenie);
b) określone w przepisach wydanych na podstawie art. 13a u.s.i.o.z. Wykaz tych dokumentów zostanie zawarty w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw zdrowia wydanym na podstawie dodawanego art. 13a u.s.i.o.z. Wykaz konkretnych dokumentów określony w ww. rozporządzeniu zastąpił tym samym kategorię „dokumentacji medycznej indywidualnej”, o której mowa była w art. 2 pkt 6 lit. b u.s.i.o.z.
Dokumentacja medyczna określona w przepisach wydanych na podstawie art. 13a u.s.i.o.z. może być prowadzona w postaci papierowej do dnia 31 grudnia 2018 r. Dane zawarte w elektronicznej dokumentacji medycznej określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 13a, za pośrednictwem SIM, udostępnia się od dnia 1 stycznia 2021 r. tj. od momentu kiedy zostanie uruchomiona Platforma P1 (Projekt P1 "Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i udostępnienia Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych").
Nie ulega wątpliwości, że sama idea informatyzacji ochrony zdrowia zasługuje na aprobatę. Nowe technologie wkraczają w różne sfery życia i służba zdrowia nie powinna od nich stronić. Korzyści płynące z nowych rozwiązań są z pewnością istotne. E-recepty, e-skierowania i EDM to kluczowe nowinki technologiczne w dziedzinie ochrony zdrowia. Obowiązkowe przejście na postać elektroniczną tych dokumentów nastąpić ma, zgodnie z omawianą nowelizacją, w stosunkowo szybkim czasie. Pozostaje mieć tylko nadzieję, że po raz kolejny, realizacja tych planów nie zostanie odłożona w czasie.
RODO czyli rozporządzenie ogólne o ochronie danych osobowych - dowiedz się więcej!
Masz pytania dotyczące tematu artykułu? Skontaktuj się z autorem.
dr Katarzyna Pfeifer-Chomiczewska
Prawnik
katarzyna.chomiczewska@lubasziwspolnicy.pl
