W drugim poście o bazach danych przedstawiony został zakres prawa sui generis do bazy danych. Kolejnym istotnym zagadnieniem jest udzielenie licencji na korzystanie z tego prawa, a także sposób jego przenoszenia na inną osobę. Zagadnienia te nie są regulowane w ustawie o ochronie baz danych, która ogranicza się jedynie do stwierdzenia, że prawo sui generis do baz danych jest zbywalne.
Dopuszczalność umowy licencyjnej i o przeniesienie prawa sui generis
Ustawa o ochronie baz danych nie zawiera przepisów odnoszących się do sposobów zbywania prawa sui generis, czy też udzielania licencji na korzystanie z niego. Nie oznacza to jednak, że zawarcie umowy o przeniesienie powyższego prawa lub licencji na korzystanie z niego są niedopuszczalne. Jest tak z uwagi na przewidzianą w przepisie art. 3531) Kodeksu cywilnego zasadę swobody umów, która pozwala na zawieranie również umów nieprzewidzianych wyraźnie przepisami prawa. Na tej podstawie zarówno umowa o przeniesienie prawa sui generis do bazy danych, jak i umowa licencji na korzystanie z tego prawa, są dopuszczalne.
Konsekwencje braku regulacji w ustawie o ochronie baz danych
Z uwagi na milczenie ustawy o ochronie baz danych w odniesieniu do obu wskazanych umów, pojawia się pytanie, jakie przepisy należy uwzględniać przy ich formułowaniu. Na podstawie przepisu art. 555 Kodeksu cywilnego do umowy o przeniesienie prawa sui generis znajdą zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego o sprzedaży. Przepis ten przewiduje bowiem, że przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży praw, a odpłatne przeniesienie prawa sui generis należy zakwalifikować jako sprzedaż prawa.
Drugą ustawą, której przepisy należy uwzględniać przy formułowaniu omawianych umów, jest ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jej przepisy będą stosowane na gruncie baz danych przez analogię. Oznacza to, że nie wszystkie będą znajdowały bezpośrednie przełożenie na grunt baz danych. Przykładem jest art. 53 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który wymaga, by umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych była zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. W odniesieniu do przeniesienia prawa sui generis wskazany przepis nie znajdzie zastosowania.
Na podstawie innych przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, które znajdą zastosowanie do umów w przedmiocie baz danych, trzeba zwrócić uwagę na m.in. następujące zasady:
- jeżeli z umowy nie będzie wynikać, by przeniesienie praw lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, to producentowi należne będzie wynagrodzenie,
- korzystanie z bazy danych powinno następować w sposób zgodny z przeznaczeniem oraz przyjętymi zwyczajami, jeżeli z umowy nie wynika nic innego,
- przeniesienie własności egzemplarza bazy danych nie spowoduje przeniesienia prawa sui generis do bazy danych i odwrotnie, chyba że umowa będzie stanowić inaczej,
- w braku wyraźnego postanowienia o przeniesieniu prawa sui generis należy przyjąć, że została udzielona jedynie licencja,
- licencja udzielona na dłużej niż pięć lat będzie po upływie tego terminu uważana za udzieloną na czas nieoznaczony.
Licencja a przeniesienie prawa sui generis
Przed podjęciem decyzji, czy zawrzeć w danym przypadku umowę licencji, czy o przeniesienie prawa sui generis do bazy danych należy uwzględnić różnicę, jaka występuje między nimi. Umowa licencji pozwala na korzystanie z prawa sui generis do bazy danych przez określony w umowie czas. Prawo sui generis pozostaje zatem przy licencjodawcy, a licencjobiorca uzyskuje jedynie ograniczoną czasowo możliwość korzystania z tego prawa. Umowa licencji może być wyłączna lub niewyłączna, w zależności od tego, czy licencjodawca może udzielać równoległej licencji innym licencjobiorcom, czy też nie. Licencja może również dawać licencjobiorcy prawo do udzielania sublicencji. Jeżeli w umowie nie będzie to uregulowane, wówczas z uwagi na stosowanie przez analogię przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zostanie udzielona licencja niewyłączna bez prawa do udzielania sublicencji.
Umowa o przeniesienie prawa sui generis do bazy danych powoduje natomiast utratę przez producenta bazy lub jego następcę możliwości korzystania z tego prawa. W zakresie określonym umową, przejdzie ono bowiem na nabywcę.
Określenie zakresu prawa
Sporządzając umowę o przeniesienie prawa sui generis do bazy danych lub umowę licencji należy dokładnie określić zakres przenoszonego lub licencjonowanego prawa. Producentowi bazy danych przysługują bowiem dwa uprawnienia: prawo do pobierania danych oraz prawo do ich wtórnego wykorzystania. Omawiane umowy mogą zostać zatem ograniczone jedynie do jednego z tych praw. Dopuszczalne jest również ograniczenie zakresu udzielanego prawa do określonych form wykonywania jednego z powyższych uprawnień producenta bazy danych. Będzie to zatem zbliżone do instytucji pól eksploatacji znanych z ustawy o prawie autorskim.
Podsumowanie
Zawierając umowę o przeniesienie prawa sui generis lub umowę licencji należy pamiętać o uwzględnieniu zarówno przepisów Kodeksu cywilnego, jak i ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przy czym, przepisy te nie będą w wielu przypadkach stosowane wprost a jedynie odpowiednio lub przez analogię. Przed zawarciem jednej z omówionych umów, trzeba przeanalizować, która będzie lepsza dla realizacji założonego przez strony celu. Obie mają bowiem różne skutki, a różnica jest zbliżona do zachodzącej między umową sprzedaży a umową najmu. Ważnym elementem treści umowy o przeniesienie prawa sui generis i umowy licencyjnej jest określenie zakresu przenoszonego lub objętego licencją prawa.
Następny post będzie poświęcony ochronie prawa sui generis do bazy danych.
Masz pytania dotyczące tematu artykułu? Skontaktuj się z autorem.
Witold Chomiczewski
Wspólnik, Radca prawny
witold.chomiczewski@lubasziwspolnicy.pl
