Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 stycznia 2014 r. I CSK 128/13) zajął się kwestią odpowiedzialności portalu za komentarze pojawiające się na jego forum. Doniesienia prasowe wskazują, że u podstaw uchylenia orzeczenia sądu apelacyjnego, które oddalało powództwo przeciwko portalowi, leżała konieczność dokładniejszego zbadania przez sąd niższej instancji, czy w tej konkretnej sytuacji host provider nie wiedział o treści umieszczonych na jego forum obraźliwych komentarzy. Brak pisemnego uzasadnienia wyroku, uniemożliwia szczegółowe jego omówienie. Warto jednak poczynić kilka uwag odnoszących się do zakresu odpowiedzialności host providera.
Warunkowe wyłączenie odpowiedzialności
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną dalej „u.ś.u.d.e.) host provider nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane, jeżeli nie wie o bezprawnym ich charakterze lub związanej z nimi działalności. Gdy powyższa wiedza zostanie uzyskana, by nie ponosić odpowiedzialności, należy niezwłocznie uniemożliwić dostęp do tych danych.
Wyłączenie odpowiedzialności host providera, czyli przykładowo portalu internetowego w zakresie przestrzeni udostępnionej internautom na dodawania komentarzy, nie jest zatem absolutne.
Brak wiedzy
Brak wiedzy w rozumieniu art. 14 ust. 1 u.ś.u.d.e. oznacza, że host provider nie wie o bezprawności konkretnych danych lub konkretnej związanej z nimi działalności. Nie wystarczy tu ogólna wiedza, że wśród przechowywanych przez niego komentarzy na forum prawdopodobnie znajdują się również bezprawne. W innym bowiem przypadku host provider byłby w istocie zmuszony do kontrolowania treści przechowywanych danych, co byłoby sprzeczne z przepisem art. 15 u.ś.u.d.e.
Wystarczy, by wiedza była posiadana przez pracownika host providera. Jeżeli mimo niej obraźliwy komentarz był utrzymywany na forum, to z wyłączenia odpowiedzialności nie będzie można skorzystać. Zaniechanie pracownika polegające na braku uniemożliwienia dostępu do komentarza lub przekazania swojej wiedzy osobie kompetentnej do jego zablokowania, obciąża host providera.
Aspekt dowodowy
W procesach wytaczanych przeciwko host providerom kluczowym zagadnieniem staje się udowodnienie, że mieli wiedzę o bezprawnych danych i mimo niej nie uniemożliwili dostępu do danych. Linia obrony host providera jest często następująca: „mam regulamin, a w nim zapisane jest, że forum nie jest moderowane, a ja nie zapoznaję się z treścią komentarzy przed ich zamieszczeniem na moich stronach przez internautę.”
Takie stwierdzenie ze strony usługodawcy internetowego nie powinno i nie może kończyć postępowania dowodowego. Dochodzący swych praw powinien dążyć do przesłuchania pracowników host providera, którzy zajmują się nadzorem działania forum. Należy wówczas ustalać, czy nawet mimo braku moderowania forum, czytają oni dodawane tam komentarze przy okazji wykonywania innych swoich czynności. Konieczne jest również ustalenie rozmiaru samego forum. Jeżeli komentarze pojawiają się na nim sporadycznie i nie jest ich dużo, to może argumentować, że autorzy poszczególnych artykułów lub opiekunowie strony internetowej, pewnie zapoznają się z komentarzami.
Należy również ustalić, czy host provider stosuje oprogramowanie filtrujące, które ma na celu wychwytywanie wulgaryzmów w komentarzach internautów. Jeżeli tak jest, to należy dokładnie ustalić zasady działania programu. Istotne będzie w szczególności, co się dzieje, gdy program wychwyci wulgarny komentarz i jakiego typu komentarze program powinien zauważyć np. wszystkie polskie wulgaryzmy, jednak pisane z wykropkowaniem części słów już nie). Pozwoli to zweryfikować, czy treść komentarza będącego przedmiotem procesu musiała zostać przez program wychwycona, czy też nie było takiej technicznej możliwości.
Jeżeli komentarz powinien być wychwycony, wówczas można wnieść o zobowiązanie przez sąd host providera do złożenia raportów generowanych przez oprogramowanie filtrujące. Daje to szansę na udowodnienie, że konkretny komentarz został zidentyfikowany przez program i skierowany do weryfikacji przez pracownika host providera. W takim razie pracownik musiał się z nim zapoznać, a zatem pozyskano wiedzę o treści spornego komentarza, a mimo to został zamieszczony na forum. Tak przeprowadzone postępowanie dowodowe wykaże, że mimo korzystnych postanowień w regulaminie, w tym konkretnym przypadku, host provider posiadał wiedzę o bezprawnym charakterze danych w postaci obraźliwego komentarza. Wówczas, wobec braku spełnienia przesłanki wyłączającej odpowiedzialność, art. 14 ust. 1 u.ś.u.d.e. nie znajdzie zastosowania.
Podsumowanie
W toku postępowań przeciwko host providerom należy dokładnie weryfikować, czy na pewno nie posiadali oni wiedzy o bezprawnym charakterze przechowywanych danych. Należy pamiętać, że zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, to przede wszystkim osoba występująca przeciwko host providerowi będzie musiała inicjować postępowanie dowodowe, poprzez składanie odpowiednich wniosków. Warto zatem to czynić i nie zrażać się postanowieniami regulaminu host providera, które sugerują, że nie posiadał on wiedzy o treści komentarzy.
Jeśli powyższe działania nie przyniosą efektu, wówczas wskazane jest przeprowadzenie dokładnej analizy, czy określony podmiot jest rzeczywiście host providerem szerzej na ten temat: Zakres pojęcia host providera znacząco ograniczony, czyli kilka słów o wyrokach TSUE)
Masz pytania dotyczące tematu artykułu? Skontaktuj się z autorem.
Witold Chomiczewski
Wspólnik, Radca prawny
witold.chomiczewski@lubasziwspolnicy.pl
